Wielkość tekstu i kontrast strony

Ze zbiorów Muzeum Wsi Kieleckiej ? Roboty przymusowe w III Rzeszy. Co to była tzw. ?Petka??

Podczas II wojny światowej Niemcy zmusili do niewolniczej pracy w fabrykach oraz gospodarstwach rolnych na terenie III Rzeszy blisko 3 miliony Polaków, z czego 75 % osób pochodziło z polskiej wsi II Rzeczypospolitej. Władze niemieckie od początku wojny prowadziły politykę wyzysku ekonomicznego zajętych przez siebie terenów i ich mieszkańców. Obywatele wielu krajów okupowanej przez Niemcy Europy zostało wykorzystanych jako tania siła robocza dla rolnictwa i gospodarki nastawionej na przemysł wojenny.  Pracownicy wielu narodowości europejskich zastąpili niemieckich mężczyzn powołanych do wojska a same roboty przymusowe stały się jedną z form eksterminacji ludności podbitych krajów.   

W pierwszych miesiącach okupacji prowadzone były niemieckie działania propagandowe, które miały na celu zachęcić mieszkańców podbitego terytorium Polski do dobrowolnego wyjazdu na teren III Rzeszy. Nawiązywały one do wyjazdów zarobkowych Polaków do Niemiec w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Podjęte akcje propagandowe roztaczające wspaniałe wizje  pracy w przemyśle niemieckim nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. Wprowadzono wówczas obowiązek pracy przymusowej. Kontrole nad ewidencjonowaniem osób zdolnych do pracy na terenie Generalnego Gubernatorstwa sprawowały Urzędy Pracy (Arbeitsamt) a także przedstawiciele niemieckiej administracji terenowej tworzący listy osób planowanych do wywozu na roboty przymusowe.  Odmowa stawienia się do pracy skutkowała surowymi karami ? wysyłką do obozu koncentracyjnego, konfiskatą mienia a nawet śmiercią. Z czasem akcje zmuszania do wyjazdu na teren III Rzeszy przybrały na sile i prowadzone były w sposób masowy także przy udziale granatowej policji. Organizowano tzw. łapanki osób, głównie na terenach miast, ale także przy innych akcjach represyjnych jak np. w trakcie pacyfikacji Michniowa kiedy wywieziono grupę młodzieży na roboty przymusowe. Los robotników przymusowych podzielili także jeńcy wojenni, którzy stali się  cywilnymi pracownikami przymusowymi.  Wyrabiano im wówczas cywilne dokumenty, pozbawiając tym samym statusu jeńca wojennego.

W 1940 roku wydano zarządzenia określające "Obowiązki robotników i robotnic cywilnych narodowości polskiej podczas pobytu w Niemczech". Rozporządzenia uniemożliwiały przemieszczanie się, wprowadzały ograniczenia do korzystania z transportu publicznego oraz zakaz kontaktu z ludnością niemiecką. Władze III Rzeszy dzieliły ludzi według systemu rasistowskiej segregacji nie tylko na zajętych przez siebie terenach. Dla Polaków pracujących przymusowo również na terenie Niemiec postanowiono wprowadzić obowiązek noszenia na ubraniu naszywki z literą ?P?  dla odróżnienia ludności ?niearyjskiej?. Naszycie było kwadratem, którego długość boku wynosiła 5 cm z fioletowym obramowaniem o szerokości 0,5 cm, a na żółtym tle widoczna była fioletowa litera ?P? o wysokości 2,5 cm. Znak miał być zawsze widoczny i umieszczony po prawej stronie każdego ubrania. Wkrótce ?Petka?, bo tak nazwali ja sami Polacy, stała się symbolem nie tylko niewolniczej pracy w fabrykach czy gospodarstwach rolnych w III Rzeszy, ale także towarzyszącej segregacji i dyskryminacji. Na terenach kontrolowanych przez III Rzeszę ludność polska została wykluczona z życia publicznego i poniżona.

12 lipca 1943 r. w trakcie pierwszego dnia pacyfikacji Michniowa 18 młodych dziewcząt zostało wywiezionych na roboty przymusowe do III Rzeszy. Jedną z nich była Weronika Krogulec, która trafiła do Niederwöchren, 50 km od Hanoweru. W zbiorach Muzeum Wsi Kieleckiej znajduje się zdjęcie Weroniki Krogulec z widoczną ?Petką? a także list z 2 sierpnia 1943 roku, w którym pisze: ?Mamusiu ty jesteś pomiędzy swoimi a ja tak daleko od swoich bo dzieli nas przeszło 1100 km?.?.

Na ekspozycji w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie można zobaczyć także  samą naszywkę należącą do Celiny Gruby, innej mieszkanki Michniowa, która również została wywieziona do III Rzeszy na roboty przymusowe.