Muzeum Wsi Kieleckiej – Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie było współorganizatorem wydarzenia związanego z 80. rocznicą poświęcenia Wojennego Cmentarza Partyzanckiego Żołnierzy Armii Krajowej w Skarbowej Górze, które odbyło się w niedzielę 26 maja.

Uczestników wydarzenia powitał reprezentujący dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej Janusz Maciejewski, kierownik Działu Obsługi Mauzoleum w Michniowie, który tę uroczystość przygotował oraz poprowadził. Wśród licznie przybyłych gości byli m.in.: gość honorowy, ppłk w stanie spoczynku Janusz Sermanowicz, jeden z ostatnich żołnierzy „Szarego”, przedstawiciel wojewody świętokrzyskiego Grzegorz Żmuda, przewodniczący Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego Andrzej Bętkowski, posłanka Agata Wojtyszek, radny wojewódzki Marcin Piętak, przedstawiciel Delegatury IPN Leszek Bukowski, przedstawiciele samorządów, policji, zawodowej i ochotniczej straży pożarnej, organizacji kombatanckich, instytucji, szkół. Asystę honorową zapewniła 10. Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej pod dowództwem ppor. Łukasza Wilczyńskiego

Po apelu poległych, odbyła się ceremonia złożenia kwiatów oraz odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej por. Piotrowi Ekiertowi „Nerwa”. Kustosz z Mauzoleum w Michniowie dr Hubert Seńczyszyn wygłosił referat zatytułowany „Wieś a partyzanci. Zależność, która pozwalała przetrwać”. Mszę świętą koncelebrowali ks. dr Grzegorz Zieleński, Oficjał Sadu Biskupiego -  delegat Biskupa Radomskiego, ksiądz dziekan dr Jerzy Karbownik oraz proboszcz parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Skarżysku-Kamiennej ks. Adam Skalski.

Po nabożeństwie przewodniczący sejmiku Andrzej Bętkowski i zastępca prezydenta Skarżyska-Kamiennej Iwona Jeziorska dokonali otwarcia plenerowej wystawy IPN „Armia Krajowa” powstałej staraniem Prezydenta Miasta, Urzędu Marszałkowskiego, Nadleśnictwa Skarżysko oraz Muzeum Wsi Kieleckiej. Uroczystości uświetnił koncert pieśni patriotycznych Zbyszka Bibera, wszyscy uczestnicy zostali też zaproszeni na wojskową grochówkę.

Organizatorami wydarzenia byli: Prezydent Miasta Skarżyska-Kamiennej, Dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej, Nadleśnictwo Skarżysko-Kamienna, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej - Inspektorat Skarżysko oraz Stowarzyszenie Wolność i Niezawisłość. Patronat Honorowy objął Marszałek Województwa Świętokrzyskiego.

***

Cmentarz Partyzancki Żołnierzy AK jest unikalną nekropolią z okresu II wojny światowej. Powstał w sierpniu 1943 r., kiedy pochowano tu 5 poległych żołnierzy ze zgrupowania majora Jana Piwnika „Ponurego”.

W czasie okupacji niemieckiej opiekę nad cmentarzem sprawowali żołnierze AK z placówki Pogorzałe dowodzonej przez ppor. Stefana Bilskiego ps. “Buczyński” i placówki Skarżysko-Książęce dowodzonej przez sierż. Bronisława Gładzika ps. “Chmura”. Uroczyste poświęcenie cmentarza odbyło się w dzień Zielonych Świątek 1944 r. w asyście pododdziałów z okolicznych placówek. Poświęcenia dokonał ks. Antoni Pałęga ps. “Ager”. Cmentarz jest miejscem wiecznego spoczynku żołnierzy z oddziałów “Ponurego”, “Szarego”, “Mariańskiego”, Jurka” i Podobwodu AK “Morwa”. Pochowany został tu dowódca placówki Skarżysko-Książęce Bronisław Gładzik wraz ze swoimi żołnierzami poległymi latem 1944 roku.