ODDZIAŁY MUZEUM WSI KIELECKIEJ

Muzeum Wsi Kieleckiej zostało powołane do życia decyzją Wojewody Kieleckiego z dn. 21 sierpnia 1976 r. Samodzielną działalność rozpoczęło w dniu 1 stycznia 1977 r.

Celem działania Muzeum Wsi Kieleckiej jest gromadzenie, ochrona i udostępnianie zabytków kultury ludowej z obszaru województwa świętokrzyskiego, ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa ludowego oraz popularyzacja kultury ludowej.

Oddziałami Muzeum Wsi Kieleckiej są:

- Park Etnograficzny w Tokarni w gminie Chęciny,
- Dworek Laszczyków w Kielcach,
- Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie,
- Obiekty in situ: Zagroda Czernikiewiczów w Bodzentynie oraz Wiatrak Kamienny w Szwarszowicach.

Skansen w Tokarni

Muzeum Wsi Kieleckiej Park Etnograficzny w Tokarni powołano w 1976 roku, a zaczęło funkcjonować od 1977 roku. Jest realizacją założeń naukowych etnografa i znawcy tradycyjnej kultury ludowej profesora Romana Reinfussa. Jego zamierzeniem było odtworzenie typowego układu osadniczego wiosek z różnych subregionów Kielecczyzny: Gór Świętokrzyskich, Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Sandomierskiej i Niecki Nidziańskiej.

Dworek Laszczyków

Dworek Laszczyków zlokalizowany na południowym stoku Wzgórza Zamkowego przy ulicy Jana Pawła II 6, za drewnianym, krytym gontem ogrodzeniem, cofnięty w głąb posesji. Należy do najcenniejszych zabytków Kielc nie tylko z racji ponad dwustuletniej historii, ale przede wszystkim ze względu na fakt, że jest ostatnim drewnianym obiektem tego typu na terenie miasta. Wystawiony przez Jakuba Jaworskiego, ostatniego starostę biskupiego, na terenie wydzierżawionym na mocy umowy z 7 marca 1788 r. zawartej z ks. Jerzym Dobrzańskim, kanonikiem katedralnym krakowskim, dziekanem Kolegiaty Kieleckiej. Do lat 70 XX w. znajdował się w rękach prywatnych, a następnie mieściła się w nim siedziba ZOZ-u. W 1988 został przekazany Muzeum Wsi Kieleckiej na cele administracyjne i wystawiennicze. Pierwotnie na terenie posesji znajdował się dworek i budynki gospodarcze, a całość była rezydencją miejską z założenia zbliżoną do obiektów kanonii, znajdujących się na Wzgórzu Zamkowym. Według opisów archiwalnych z 1838 i 1848 roku drewniany, parterowy budynek dworku został zbudowany z modrzewia, na podmurowaniu z cegły palonej i z kamienia na wapno. Od ogrodu do części drewnianej dobudowane były dwa kamienne lamusy. Dworek został nakryty wysokim czterospadowym łamanym dachem, krytym pojedynczym gontem, poprzedzony z frontu gankiem, za którym znajdowała się ciemna sień. W skład budynku wchodziły cztery pokoje. W południowo-wschodnim narożu posesji, frontem na północ stał drugi dom ? oficyna mieszkalna, od strony zachodniej do oficyny dostawiony był chlewik na bydło, dalej zlokalizowane były dwie kloaki i drwalnia. W części północno-wschodniej znajdowały się wozownia, stajenka i komórka. Były to budynki parterowe, drewniane, kryte gontem. Opisywany plac ponadto mieścił w sobie od strony zachodniej ogród owocowy. Z frontu ogrodzenie stanowił parkan pokryty daszkiem, z bramą wjazdową. Pod koniec XIX w. budynek dworku rozbudowano. Do dnia dzisiejszego na terenie posesji zachował się tylko budynek dworku. Obecnie pomieszczenia administracyjne mieszczą się na tyłach posesji, a wnętrza dworu zostały przeznaczone na cele wystawiennicze. Dzięki środkom unijnym obiekt wyremontowano oraz przeprowadzono prace modernizacyjne na terenie całej posesji.

Zagroda Czernikiewiczów w Bodzentynie

Zagroda Czernikiewiczów w Bodzentynie jest przykładem specyficznej architektury małych miasteczek o charakterze rolniczym, tak licznie występujących w przeszłości na terenie całej Kielecczyzny. W skład zagrody wchodzą: budynek mieszkalny, budynki gospodarcze oraz wozownia, które wraz z zamykającym podwórze drewnianym ogrodzeniem tworzą zwarty zespół w kształcie czworoboku. Ściany wszystkich budynków zostały wzniesione z drewna jodłowego, zaś dachy mają pokrycie gontowe. Zagroda jest najstarszą i jedyną tak kompleksowo zachowaną małomiasteczkową zagrodą znaną z terenów Kielecczyzny. Jej najstarsze elementy (części domu mieszkalnego oraz budynki gospodarcze, wozownia i ogrodzenie) pochodzą z 1809 roku. Pozostałe trzy zostały dobudowane do domu. Izby mieszkalne pochodzą z lat 1870 i 1920. Na ekspozycji odtworzono wnętrza zamieszkałe przez średniozamożną, wielopokoleniową rodzinę małomiasteczkowego rolnika. Ekspozycja jest odtworzona na bazie badań terenowych przeprowadzonych w Bodzentynie oraz na materiałach archiwalnych. Pierwsza izba, sień oraz wszystkie pomieszczenia gospodarcze są przykładem wnętrz z połowy XIX wieku. Izba druga reprezentuje wnętrze mieszkalne z pocz. XX wieku, a izba trzecia z okresu międzywojennego.